Plan van aanpak besparingen en ombuigingen

Diemen wil nog veel bereiken en moet dat doen met minder geld van het Rijk. Vanaf 2026 verwachten we een structureel negatief meerjarenperspectief. En tot ver in 2025 kan onduidelijk blijven wat het nieuwe regeerakkoord betekent voor gemeentelijke middelen en taken.

Daarom komen we nu met een plan van aanpak voor besparingen en ombuigingen. Diemen heeft een gezonde reservepositie. Daardoor hebben we de tijd en ruimte om samen met de raad samenhangende keuzes te maken en te behouden wat waardevol is. Dit plan van aanpak is een procesvoorstel en een afwegingskader om zorgvuldig maatregelen te onderzoeken en financiële ruimte te vinden. Vanuit het financieel toezicht van de Provincie moet uiterlijk 2029 de begroting structureel sluitend zijn. De raad kan aangeven of ze dat eerder dan 2029 wil.

Dit proces begint met de bespreking van de Kadernota 2025 en zal naar verwachting een jaar duren. Daarna volgt de doorvoering van de gekozen maatregelen. IJkpunt is de begroting van 2025 en een door de raad vastgesteld afwegingskader. We zullen alle programma’s onderzoeken op besparingen en ombuigingen, zonder taboes en zonder beleidsvelden uit te sluiten. Ook de ambities uit het coalitieakkoord wegen we opnieuw. Daarnaast kijken we naar mogelijkheden om onze inkomsten te vergroten, bijvoorbeeld via tariefsverhogingen of belastingen. Niet alle maatregelen leveren direct financieel resultaat op; sommige effecten zullen pas na enkele jaren zichtbaar zijn.

Diemen heeft jarenlang kunnen groeien en financieel ruimte gehad. Daardoor hebben we veel resultaten behaald en veel kunnen doen met een hoge kwaliteit. We kunnen niet alles blijven doen zoals we het deden. We gaan inzetten op besparingen, ombuigingen en het vergroten van inkomsten. We realiseren ons dat we keuzes moeten maken die voelbaar zullen zijn in ons dorp en in onze organisatie.

Hieronder staat welke stappen we gaan zetten voor een gezonde financiële huishouding en wanneer de gemeenteraad wordt betrokken.

Stap 1 Verkenningsfase – juli 2024

Met het agenderen van de Kadernota gaan we ook met de raad in gesprek over het procesvoorstel.

Stap 2 Vaststellen afwegingskader - september 2024

Om te bepalen welke maatregelen we willen doorvoeren voor een gezond financieel perspectief, is een afwegingskader nodig. Dit baseren we op wat voor een gemeente we willen zijn en welke focuspunten we hebben.

Op verschillende manieren gaan we in gesprek met de raad, samenwerkingspartners, maatschappelijk middenveld en inwoners om tot dit afwegingskader te komen. De Algemene Beschouwingen op de Kadernota zijn richtinggevend voor het opstellen van het afwegingskader.

Het afwegingskader zorgt ervoor dat we na stap 3 scherp hebben wat Diemen wil zijn en blijven, ook na het doorvoeren van de maatregelen.

De raad stelt het afwegingskader uiteindelijk vast.

Stap 3 Analysefase – oktober 2024 t/m februari 2025

We vragen de organisatie en Duo+ om per programma alle werkzaamheden, voorzieningen, taken en ambities tegen het licht te houden. We gebruiken onderstaande categorieën:

Efficiencymaatregelen. Kunnen bestaande taken bij de huidige intensiteit en het huidige dienstverleningsniveau efficiënter en daardoor goedkoper worden uitgevoerd?
Wettelijke en niet-wettelijke werkzaamheden. We brengen in kaart welke werkzaamheden wettelijk en welke niet-wettelijk zijn. Wettelijke taken kunnen niet geheel gestopt worden, maar in sommige gevallen wel in intensiteit of kwaliteitsniveau worden versoberd. Bij niet-wettelijke taken hebben we de keuze of de taak wordt versoberd of gestopt.
Extra inkomsten. Kunnen we nieuwe inkomstenbronnen aanboren of tarieven van bestaande inkomsten verhogen? Bijvoorbeeld extra subsidie-inkomsten genereren, de OZB verhogen, overheadkosten (meer) toerekenen aan tarieven of meer inkomsten halen uit het faciliteren van particuliere woningbouwinitiatieven.
Reëel begroten. Dit betekent dat in de begroting die bedragen worden opgenomen die recht doen aan de werkelijkheid.

Stap 4 Uitwerkingsfase – februari t/m mei 2025

De inventarisatie toetsen we aan het afwegingskader. Hierdoor krijgen we inzicht per mogelijke maatregel wat we niet meer of anders uit gaan voeren, wat het financieel effect is, hoe snel we een maatregel kunnen doorvoeren, wat nodig is om het te realiseren (voor de organisatie, Duo+ of samenwerkingspartners) en wat de maatschappelijke impact is. Het overzicht bespreken we met de raad met daarbij een advies.

Stap 5 Besluitvorming - juni/juli 2025

De raad neemt een besluit over de doorvoering van de voorgestelde maatregelen. Het pakket aan voorstellen bieden we aan bij de behandeling van de Kadernota 2026.

Stap 6 Doorvoeren van de maatregelen – juli 2025 en verder

Vervolgens starten we met de doorvoering van de maatregelen. Dit koppelen we aan een uitvoeringsplan, zodat we de voortgang kunnen monitoren. Via de P&C-producten informeren we de raad over de voortgang en de bereikte resultaten.